عمل جراحی انحراف تیغه بینی یک فرآیند تخصصی است که توسط جراحان گوش، حلق و بینی انجام می‌شود. این نوع جراحی که به آن سپتوپلاستی (Septoplasty) گفته می‌شود، برای اصلاح انحراف تیغه بینی که می‌تواند مشکلات تنفسی، خر و پف و سایر مشکلات مربوط به سلامت را ایجاد کند، استفاده می‌شود. در این مقاله به بررسی جراحی انحراف تیغه بینی و انواع مختلف جراحی‌های بینی برای اصلاح انحراف تیغه بینی می‌پردازیم.
سپتوپلاستی چیست؟
سپتوپلاستی یک عمل جراحی بینی است که انحراف تیغه بینی را اصلاح می کند. انحراف تیغه بینی زمانی است که غضروف و استخوانی که راه هوایی بینی را تقسیم می کند کج می شود و تنفس از طریق یکی از سوراخ های بینی را دشوار می کند.
مشکلات ناشی از انحراف تیغه بینی
انسداد تنفس می تواند کیفیت زندگی شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. انحراف سپتوم یا همان انحراف تیغه بینی همچنین می تواند باعث مشکلاتی مانند خونریزی مزمن بینی، فشار بینی، عفونت سینوسی یا خروپف شود. جراحی سپتوپلاستی ساختارهای داخلی بینی را تنظیم می کند تا بیماران در نهایت بتوانند راحت و آزادانه نفس بکشند.
تا 80 درصد افراد دارای انحراف سپتوم هستند. با این حال، اگر به دلیل ژنتیک یا آسیب، انحراف عمده ای دارید، جراحی انحراف تیغه بینی می تواند مشکلات ناشی از انحراف تیغه بینی را حل کند. در مورد ارتباط انحراف بینی و سینوزیت بیشتر بخوانید.
انواع انحراف تیغه بینی از جنبه های مختلف
انحراف تیغه بینی از دو جنبه مادرزادی یا غیر مادرزادی و ثانیاً، شدت آن بررسی می شود.
انحراف بینی های مادرزادی
اکثر انسان ها به صورت مادرزادی دارای انحراف جزئی بینی می باشند که در سیستم تنفسی فرد مشکلی ایجاد نمی کند. ولی در برخی موارد انحراف بینی به طور مادرزادی شدید بوده و فرد به خاطر مسدود شدن یکی از مجراها، با اختلال تنفسی مواجه شده و سرماخوردگی های جزئی و عدم رفع کامل عفونت از بینی، منجر به عفونت سینوس یا سینوزیت و گاهاً، تغییر جریان داخلی هوا، موجب خشکی و خونریزی آن می شود و تنها راه معالجه آن، جراحی انحراف بینی است.
انحراف بینی های غیرمادرزادی
به طور کلی می توان گفت که اکثر انحرافات بینی که در اثر حادثه صورت می گیرد، شدید بوده و باعث اختلالات تنفسی و به مرور زمان عفونت سینوس ها یا سینوزیت می شود. در برخی موارد نیز باعث اختلاف هوای دو مجرای بینی و در نتیجه خونریزی آن می شود.
مشخصه های بینی منحرف(Deviated Noses)
همان طور که اشاره شد، انحراف شدید بینی منجر به مسدود شدن یکی از مجراهای تنفسی و گاهاً، بسته شدن دهانه سینوس ها و در نتیجه، ابتلا به عفونت سینوسی یا سینوزیت شده و بنابراین، نیازمند جراحی انحراف بینی می باشد. از مشخصه های بینی منحرف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نامتوازنی فرم ظاهری بینی و پهن تر بودن یک سمت تیغه بینی نسبت به سمت دیگر
- مسدود بودن یکی از مجراهای بینی
- سینوزیت مکرر
- خونریزی پی در پی بینی
- درد قسمت جلویی سر ناشی از سینوزیت شدید
- خر و پف زیاد و غیر طبیعی همیشگی
تفاوت بینی منحرف(Deviated Noses) و کج(Crooked Nose)
از آن جا که بینی منحرف، دارای انحراف در تیغه بینی یا همان سپتوم بوده و به صورت عامیانه تر، شکل داخلی و دو مجرای تنفسی بینی نامتوازن به نظر می رسد، فقط عمل جراحی انحراف بینی یا سپتوپلاستی انجام می شود که طی جراحی بینی استخوانی و یا جراحی بینی گوشتی قابل انجام می باشد .
ولی برای بینی کج که کل ساختمان و شکل ظاهری بینی دارای کجی بوده و تیغه بینی خود صرفا منحرف نمی باشد، عمل جراحی زیبایی بینی(Rhinoplasty) انجام می شود که در طول جراحی سپتوم یا تیغه بینی نیز به صورت صاف در محل صحیح خود تنظیم شده و قرار می گیرد.
آشنایی با جراحی انحراف بینی(Septoplasty Surgery)
جراحی انحراف بینی(Septoplasty) یا سپتوپلاستی به منظور اصلاح انحراف تیغه بینی(Deviated Septum) انجام می شود و در آن، استخوان و غضروف جدا کننده دو مجرای بینی فرد، جابجا و در محل صحیح خود قرار داده شده و بنابراین، تیغه بینی صاف و عاری از هرگونه انحراف می شود.
چون در طول عمل جراحی انحراف بینی، موارد مختلفی از جمله تنفس طبیعی و فرم ظاهری بینی بررسی می شود و همچنین، از آن جا که انحراف بینی مادرزادی به مرور و همزمان با بالغ شدن فرد باعث تغییراتی در شکل ظاهری و فرم بینی فرد می شود، بنابراین، برای اصلاح کامل آن، معمولاً نیاز به دو عمل جراحی همزمان، یکی رفع انحراف تیغه بینی و دیگری اصلاح فرم ظاهری و زیبایی بینی (Rhinoplasty) می باشد. ولی در صورت غیر مادرزادی بودن انحراف بینی، طوری که به زیبایی آن صدمه ای وارد نشود، صرفاً عمل جراحی رفع انحراف تیغه بینی انجام می شود.
عمل جراحی انحراف بینی(سپتوپلاستی) چگونه انجام می شود؟
جراح این عمل را با ایجاد یک برش نازک در امتداد سپتوم انجام می دهد که به آنها اجازه می دهد غضروف یا استخوان اضافی را بردارند. این امر مجرای بینی را صاف می کند و تنفس را آسان می کند. جراحی با بیهوشی عمومی یا با بی حسی موضعی و آرامبخش انجام می شود و حدود 30 تا 90 دقیقه طول می کشد. اکثر بیماران می توانند در همان روزی که عمل جراحی انجام می شود به خانه بازگردند.
انواع روش های سپتوپلاستی
بسته به نیاز بیمار متخصص گوش و حلق و بینی یکی از روش های زیر را برای درمان بیمار انتخاب می کند.
۱. سپتوپلاستی کلاسیک
سپتوپلاستی کلاسیک، روشی است که در آن جراح از طریق برش‌های داخل بینی به تیغه دسترسی پیدا می‌کند.
با برداشتن یا تنظیم غضروف و استخوان‌های انحراف‌دار، تیغه بینی را به حالت مستقیم و صحیح در می‌آورد. این روش معمولاً بدون برش‌های خارجی انجام می‌شود و جای زخم قابل مشاهده‌ای باقی نمی‌گذارد.
۲. سپتوپلاستی با روش باز
سپتوپلاستی با روش باز، تکنیکی است که در آن جراح از برش‌های خارجی برای دسترسی به تیغه بینی استفاده می‌کند. این روش معمولاً برای موارد پیچیده‌تر استفاده می‌شود:
- جراح از طریق برش‌های کوچکی در ناحیه کلوملا (پایه بینی) به تیغه بینی دسترسی پیدا می‌کند.
- با این روش، جراح دید بهتری از ساختار داخلی بینی دارد و می‌تواند با دقت بیشتری تغییرات لازم را انجام دهد.
- این روش ممکن است جای زخم کوچکی در پایه بینی باقی بگذارد.
۳. رینوپلاستی همراه با سپتوپلاستی
در برخی موارد، نیاز به تغییرات ظاهری در بینی به همراه اصلاح تیغه بینی وجود دارد. این جراحی به رینوپلاستی همراه با سپتوپلاستی معروف است:
- در این روش، علاوه بر اصلاح تیغه بینی، جراح تغییراتی در ظاهر بینی ایجاد می‌کند.
- این نوع جراحی برای افرادی که علاوه بر مشکلات تنفسی، از شکل ظاهری بینی خود نیز ناراضی هستند، مناسب است.
- ممکن است برش‌های داخلی و خارجی برای دستیابی به نتیجه مطلوب انجام شود.
۴. عمل سیپتوپلاستی (انحراف بینی) به روش آندوسکوپی
جراحی اندوسکوپیک، یک روش کمتر تهاجمی برای اصلاح انحراف تیغه بینی است که از ابزارهای خاصی به نام اندوسکوپ استفاده می‌کند:
- جراح از طریق بینی و با استفاده از یک دوربین کوچک (اندوسکوپ)، داخل بینی را مشاهده می‌کند.
- با استفاده از ابزارهای کوچک، تیغه بینی را بدون نیاز به برش‌های بزرگ اصلاح می‌کند.
- این روش معمولاً با کاهش درد و زمان بهبودی کوتاه تر همراه است.
عمل سپتوپلاستی ( انحراف بینی) به روش آندوسکوپی خونریزی کمتر، دوره نقاهت کوتاه تر و در مدت زمان محدودتری قابل انجام است.
۵. جراحی با استفاده از لیزر
لیزر یکی دیگر از روش‌های پیشرفته برای اصلاح انحراف تیغه بینی است:
- در این روش، جراح از لیزر برای برش و تبخیر بافت‌های اضافی استفاده می‌کند.
- لیزر دقت بالایی دارد و می‌تواند خونریزی و زمان بهبودی را کاهش دهد.
- این روش برای برخی از بیماران مناسب است، اما همیشه جایگزین جراحی‌های سنتی نیست.
۶. جراحی با استفاده از روش‌های ترکیبی
در برخی موارد، جراحان از ترکیبی از روش‌های مختلف برای دستیابی به بهترین نتیجه استفاده می‌کنند:
- برای مثال، ممکن است از جراحی باز به همراه اندوسکوپی یا لیزر استفاده شود.
- استفاده از روش‌های ترکیبی به جراح این امکان را می‌دهد که با دقت بیشتری به اصلاح انحراف و بهبود شکل ظاهری بینی بپردازد.
عوارض
هر نوع جراحی ممکن است با عوارضی همراه باشد، از جمله:
- خونریزی
- عفونت
- تورم و کبودی
- مشکلات در تنفس
- تغییرات ناخواسته در ظاهر بینی
با انتخاب یک جراح ومتخصص گوش و حلق و بینی ماهر می توانید احتمال این عوارض را به صفر برسانید.
مراقبت های لازم قبل از جراحی انحراف بینی
قبل از جراحی انحراف بینی رعایت موارد زیر الزامی می باشد:
- پرهیز از مصرف قرص آسپرین به مدت دو هفته قبل از عمل
- عدم استفاده از دخانیات حداقل دو هفته قبل از عمل
- پرهیز از خوردن و آشامیدن به مدت 8 ساعت قبل از عمل
- استحمام روز قبل از عمل
- مصرف کافی آب روز قبل از عمل
مراقبت های لازم بعد از جراحی انحراف بینی
همچنین، بعد از جراحی انحراف بینی و با توجه به توصیه های پزشک مربوطه باید موارد زیر را رعایت کرد:
- عطسه یا سرفه با دهان کاملاً باز برای جلوگیری از فشار به بینی
- پرهیز از فین کردن
- پرهیز از خنده شدید و مکالمه زیاد در هفته اول بعد از عمل
- مصرف غذاهای نرم و آبدار به مدت 24 ساعت بعد عمل
- مشاوره با پزشک مربوطه در مورد بهترین زمان استحمام
- مصرف خوراکی های بهبود دهنده ورم صورت
- رعایت نحوه خواب و بالا قرار گرفتن سر از گردن
- خم نشدن و برنداشتن اجسام سنگین و عدم فعالیت ورزشی به مدت سه هفته بعد عمل
کنجکاو هستید که آیا سپتوپلاستی برای شما مناسب است؟ در اینجا چند به سؤالات متداول سپتوپلاستی پاسخ داده شده است.
سؤالات متداول:
تورم بعد از سپتوپلاستی چقدر طول می کشد؟
تورم ممکن است 2 تا 3 روز بعد از عمل سپتوپلاستی شما ادامه داشته باشد.
آیا سپتوپلاستی خروپف را درمان می کند؟
سپتوپلاستی می تواند مشکلات خروپف ناشی از انحراف سپتوم را بهبود بخشد. این جراحی همچنین می تواند بینی کج را با تراز کردن مجدد غضروف و استخوان های زیرین ترمیم کند.
عطسه بعد از جراحی سپتوپلاستی ؟
تا 2 هفته بعد از جراحی بینی خود را باد نکنید. بسیار مهم است که پس از عمل به بدن خود زمان زیادی برای بهبودی بدهید. دمیدن زود هنگام بینی می تواند به بخیه ها آسیب برساند و به طور بالقوه باعث خونریزی شود. اگر فشار بینی را تجربه می کنید و میل به عطسه دارید، سعی کنید این کار را با دهان باز انجام دهید.
آیا می توان جراحی سپتوپلاستی را با رینوپلاستی ترکیب کرد؟
بله، در بسیاری از موارد، جراحی سپتوپلاستی را با رینوپلاستی (عمل بینی) ترکیب می شود. این یک راه عالی برای تغییر ظاهر بینی است و در عین حال مشکلات سپتوم را نیز اصلاح می کند. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که جراحی زیبایی بینی بر هزینه جراحی شما می افزاید. گزینه های خود را با پزشک خود در میان بگذارید تا ببینید کدام راه حل برای شما مناسب است.
نتیجه‌گیری
اصلاح انحراف تیغه بینی با استفاده از جراحی‌های مختلف، یک فرآیند تخصصی است که بسته به شرایط بیمار و میزان انحراف، روش‌های متفاوتی دارد. انتخاب روش مناسب توسط جراح و با توجه به نیازها و خواسته‌های بیمار انجام می‌شود. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و با توجه به تکنیک‌های جدید و پیشرفت‌های علمی، نتایج بهتری می‌توان از این جراحی‌ها انتظار داشت. توجه به مراقبت‌های پس از جراحی و پیگیری‌های منظم، از اهمیت بالایی برخوردار است تا نتیجه‌ای مطلوب و بدون عوارض به دست آید.