سینوزیت التهاب یا عفونت در سینوس‌ها است، که حفره‌های پر از هوا در اطراف بینی و چشم‌ها هستند. این بیماری میتواند ناشی از عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی باشد و باعث بروز علائمی مانند گرفتگی بینی، درد صورت، سردرد، سرفه و تب شود. سینوزیت میتواند حاد یا مزمن باشد و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر زیادی بگذارد. درمان سینوزیت ممکن است شامل استفاده از داروهای ضد التهاب، آنتی‌بیوتیک‌ها یا در برخی موارد جراحی باشد.در این مقاله قصد داریم شما را با مفهموم سینوزیت، انواع آن و علائم هریک آشنا کنیم.
سینوزیت چیست؟
سینوزیت بیماری است شایع بین افراد و اگر به موقع درمان نشود میتواند عوارض ماندگار ایجاد کند. صورت انسان دارای حفره های بسیاری است که به آن ها سینوس گفته می شود. سینوس ها در پشت استخوان گونه ها، پیشانی، اطراف بینی، استخوان های ناحیه جمجه و … قرار دارند و دارای پوششی نرم به نام مخاط هستند. هنگامی که فرد به سینوزیت مبتلا می شود، غشای مخاط بینی، گلو و سینوس ها ملتهب و متورم می شود. به دلیل این تورم، مجراهای عبوری مسدود می شوند و این امر فضایی مرطوب را برای عفونی شدن ایجاد می کند. در صورتی که سینوزیت به طور مکرر اتفاق بیفتد یا علائم بسیار شدیدی داشته باشد، نیاز است برای درمان سینوزیت، به متخصص گوش و حلق و بینی، مراجعه نمایید، زیرا سینوس هایی که دچار عفونت شده اند و امکان تخلیه برایشان وجود ندارد، پر از چرک می شوند و ترشحات غلیظی به رنگ زرد، سبز و همراه با درد در ناحیه صورت را ایجاد می کنند.
التهاب سینوس چیست؟
اگر بافت مجاری یا سلول‌هایی که سینوس‌ها را به پشت بینی متصل می‌کنند ملتهب شوند، سینوس نمی‌تواند به صورت طبیعی تخلیه شود و احتمالاً فشار درون سینوس‌های گرفته شده افزایش می‌یابد. این موضوع ممکن است با ورم و التهاب بافت سینوس‌ها نیز همراه باشد، که منجر به افزایش مخاط و ترشح مایعات خواهد شد. افزایش مایعات به همراه ناتوانی در تخلیه آنها باعث افزایش فشار درون حفره سینوسی می‌شود که در نهایت منجر به دردی از نوع سردرد سینوسی خواهد شد. اصطلاح سینوزیت برای توصیف التهاب سینوس به کار می‌رود.
سینوس چیست؟
به حفره های پر از هوا در گونه، پیشانی و پشت بینی، سینوس گفته می شود. عفونت سینوس ها می تواند در اثر ویروس، قارچ، باکتری، آلرژی یا حتی یک واکنش خودایمنی ایجاد شود. پزشکان اغلب از سینوزیت به عنوان رینوسینوزیت نام می برند، به دلیل اینکه سینوس ها تقریبا همیشه با التهاب بینی معروف به رینیت هم زمان اتفاق می افتد. درد در مجرای بینی می تواند نشانه ای از سینوزیت باشد. این بیماری ممکن است هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ دهد. که در کودکان به سینوزیت کودکان معروف است.
انواع سینوزیت
سینوزیت دو نوع دارد: حاد و مزمن
سینوزیت مزمن:
هنگامی که التهاب سینوس ها در اثر عفونت های قارچی یا باکتریایی باشد و مدت زمان بیش از 3 ماه ادامه پیدا کند، بیمار به سینوزیت مزمن دچار می شود.
سینوزیت حاد:
در سینوزیت حاد، علائم به مدت 4 هفته یا کمتر در بیمار رویت می شود و در اثر عوامل ویروسی یا باکتریایی رخ می دهد.
عوامل مؤثر در ابتلا به سینوزیت
عوامل متعددی باعث سینوزیت و التهاب سینوس ها می شوند که در ادامه به این عوامل اشاره می شود.
عفونت ویروسی در سینوزیت:
در حالی که التهاب سینوس (سینوزیت) میتواند ناشی از عفونت ویروسی باشد و باعث ورم در بینی (التهاب) شود. با این حال ممکن است این التهاب و کاهش توانایی سینوس‌ها برای تخلیه طبیعی ناشی از واکنش‌های آلرژیک همچون تب یونجه باشد.
تولید مخاط در سنوزیت:
التهاب باعث ورم و افزایش تولید مایعات می‌شود. در سینوس‌ها، این مسئله باعث کاهش توانایی تخلیه سینوس‌ها می‌شود. افزایش تولید مایعات التهابی و کاهش در تخلیه مایعات باعث درد و فشار سینوسی می‌شود. پس از یک دوره زمانی، باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌توانند از حفره بینی به داخل مایعات راکد داخل حفره سینوسی بروند و باعث عفونت شوند.
ویروس‌ها در سینوزیت
بیشتر موارد عفونت‌های سینوسی ناشی از فعالیت ویروس‌ها هستند. اگر علائم بالینی برای کمتر از یک هفته ادامه داشته باشد و بدتر نشود به احتمال زیاد عفونت ویروسی بروز خواهد کرد. عفونت باکتريال معمولاً پس از یک دوره اولیه التهاب ناشی از عفونت ویروسی یا سایر احتقان‌های قابل توجه سینوس ناشی می‌شود.
عفونت‌های قارچی در سینوزیت
در موارد نسبتاً نادر، عفونت‌های قارچی می‌توانند باعث عفونت سینوس شده و حتی در موارد نادرتر تومورها می‌توانند به سینوس حمله کنند. سینوس‌های آرواره زیر چشم‌ها در استخوان گونه قرار گرفته‌اند. دندان‌های بالایی به بخش زیرین این استخوان متصل است و عفونت‌های دندانی می‌توانند از ریشه دندان بالا رفته و مستقیماً سینوس را آلوده کنند. از آنجایی که تقریباً همیشه التهاب بینی با التهاب سینوس همراه است، به این بیماری غالباً رینوسینوزیت می‌گویند. تشخیص به موقع و درمان سینوزیت از عوارض ماندگار آن پیشگیری می کند. مقاله درمان سینوزیت قارچی را بخوانید.
عوامل تشدید کننده سینوزیت:
- ویروس ها
- آلرژی و حساسیت
- سرماخوردگی
- انحراف تیغه بینی
- تغییراتی که در پروازهای با ارتفاع زیاد، در فشار هوا رخ می دهد.
- شنا کردن و شیرجه های ناگهانی در استخرهای آلوده
- کشیدن سیگار (سبب آسیب دیدگی مژک های ریز حلق و بینی می شود.)
- زندگی در مکان هایی با آلودگی شدید هوا
- آلاینده ها
- باکتری ها
علائم سینوزیت در بزگسالان
- ترشحات سبز یا زرد از بینی
- درد گوش
- کاهش حس بویایی و چشایی
- سردردهایی که پس از بیداری صبحگاهی رخ می دهد
- اختلال تنفسی
- حساسیت به گرما و سرما
- بد خوابیدن شبانه
- تب بالا (38 درجه سانتی گراد یا بالاتر)
- خشکی گلو و تلخ شدن دهان
- آبریزش بینی
- سرفه و عطسه
- بی اشتهایی به خصوص هنگام خوردن صبحانه
- تورم و التهاب بافتی که اطراف چشم ها یا کناره های بینی قرار دارد.
- درد دندان ها
- بوی بد دهان
- احساس سنگینی گوش و کم شدن دید چشم ها
- ترشحات پشت حلق (مخصوصا صبح ها) مقاله خلط پشت خلق را بخوانید.
- گاهش قدرت حافظه و تمرکز
- حالت تهوع به ویژه پس از بیداری صبحگاه
- خستگی مفرط در طول روز
- انسداد یا احتقان بینی
- سرماخوردگی های شدید و پی در پی
- احساس درد و حساسیت در اطراف گونه ها، چشم ها و پیشانی (به ویژه با لمس آن ها)
آیا سینوزیت باعث وزوز گوش می شود؟
بله، میتواند باعث وزوز گوش شود. سینوزیت به التهاب سینوس‌ها گفته می‌شود که معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی رخ می‌دهد. این التهاب میتواند باعث انسداد مسیرهای هوایی و افزایش فشار در سینوس‌ها و گوش میانی شود. افزایش فشار در این مناطق میتواند باعث احساس پر شدن گوش و وزوز گوش شود. همچنین، التهاب ناشی از سینوزیت میتواند به انسداد شیپور استاش (لوله‌ای که گوش میانی را به پشت بینی متصل می‌کند) منجر شود که خود میتواند در ایجاد وزوز گوش نقش داشته باشد.
در صورت تجربه وزوز گوش همراه با علائم سینوزیت مانند درد صورت، گرفتگی بینی، ترشح چرک و سردرد، مشورت با یک پزشک توصیه می‌شود تا درمان مناسب دریافت شود.
عدم رسیدگی به سینوزیت می تواند چه مشکلاتی ایجاد کند؟
عدم رسیدگی به سینوزیت میتواند منجر به مشکلات جدی‌تر و پیچیده‌تری شود. برخی از مشکلاتی که ممکن است به دلیل نادیده گرفتن یا درمان نکردن سینوزیت بوجود بیایند عبارتند از:
- 1. عفونت‌های مزمن و مکرر: سینوزیت حاد در صورت عدم درمان میتواند به سینوزیت مزمن تبدیل شود که درمان آن بسیار دشوارتر و طولانی‌تر خواهد بود.
- 2. گسترش عفونت: عفونت سینوس‌ها میتواند به سایر قسمت‌های سر و گردن، از جمله چشم‌ها و مغز گسترش یابد. این ممکن است منجر به عفونت‌های جدی مانند سلولیت اربیتال (عفونت بافت‌های اطراف چشم)، مننژیت (التهاب غشاء مغزی)، یا آبسه مغزی شود.
- 3. ایجاد پولیپ‌های بینی: التهاب مزمن سینوس‌ها میتواند منجر به تشکیل پولیپ‌های بینی شود که توده‌های غیرسرطانی هستند و می‌توانند راه‌های هوایی بینی را مسدود کنند.
- 4. کاهش کیفیت زندگی: درد مزمن، خستگی، سردردهای مکرر، گرفتگی بینی و مشکلات تنفسی می‌توانند کیفیت زندگی را به طور قابل توجهی کاهش دهند.
- 5. از دست دادن حس بویایی و چشایی: التهاب طولانی مدت میتواند به کاهش یا از دست دادن حس بویایی و چشایی منجر شود.
- 6. مشکلات تنفسی: انسداد مزمن راه‌های هوایی بینی میتواند منجر به مشکلات تنفسی و اختلالات خواب مانند آپنه خواب شود.
- 7. بوی بد دهان: همانطور که قبلاً ذکر شد، سینوزیت میتواند باعث بوی بد دهان شود که ممکن است مزمن و مداوم شود.
برای جلوگیری از این مشکلات، مهم است که علائم سینوزیت را جدی بگیرید و به موقع به پزشک مراجعه کنید. درمان مناسب و به موقع میتواند از پیشرفت عفونت جلوگیری کرده و بهبودی سریع‌تری را فراهم کند.
آیا سینوزیت باعث پف زیر چشم می شود؟
بله، میتواند باعث پف زیر چشم شود. سینوزیت به التهاب سینوس‌ها اشاره دارد که میتواند موجب تجمع مایعات و التهاب در مناطق اطراف چشم‌ها شود. وقتی سینوس‌های اطراف بینی و چشم‌ها ملتهب می‌شوند، فشار و التهاب میتواند باعث پف کردن و تورم زیر چشم‌ها گردد.
این پف زیر چشم‌ها به دلیل تجمع مایعات و التهاب در بافت‌های نرم اطراف چشم‌ها رخ می‌دهد. همچنین، عفونت‌ها و التهاب‌های سینوسی می‌توانند به انسداد جریان طبیعی مایعات در این نواحی منجر شوند که این هم به پف زیر چشم‌ها کمک می‌کند.
اگر پف زیر چشم‌ها به همراه علائم دیگری مانند درد صورت، گرفتگی بینی، سردرد یا ترشحات چرکی بینی مشاهده شود، ممکن است نشانه‌ای از سینوزیت باشد و بهتر است برای تشخیص و درمان سینوزیت به پزشک مراجعه شود.
آیا سینوزیت می تواند باعث بوی بد دهان شود؟
بله، میتواند باعث بوی بد دهان (هالیتوز) شود. زمانی که سینوس‌ها ملتهب می‌شوند و عفونت می‌کنند، ترشحات مخاطی تولید شده توسط سینوس‌ها می‌توانند وارد حلق و دهان شوند. این ترشحات ممکن است حاوی باکتری‌ها و مواد التهابی باشند که باعث ایجاد بوی ناخوشایند در دهان می‌شوند.
همچنین، میتواند باعث خشکی دهان شود که این امر خود میتواند به رشد باکتری‌های دهانی و تولید بوهای بد منجر شود. علاوه بر این، نفس کشیدن از طریق دهان به دلیل گرفتگی بینی میتواند خشکی دهان را تشدید کرده و به بوی بد دهان دامن بزند.
در صورت تجربه بوی بد دهان همراه با علائم سینوزیت مانند درد صورت، گرفتگی بینی، ترشح چرک و سردرد، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان مناسب توصیه می‌شود. درمان سینوزیت میتواند به کاهش یا رفع بوی بد دهان کمک کند.
آیا سینوزیت می تواند ایجاد سرگیجه کند؟
بله، سینوزیت میتواند باعث سرگیجه شود. التهاب و عفونت سینوس‌ها میتواند بر گوش‌ها و ساختارهای مرتبط با تعادل تاثیر بگذارد. به‌ویژه، سینوس‌های واقع در نزدیکی گوش میانی و داخلی می‌توانند باعث اختلال در فشار گوش شوند که این امر ممکن است به سرگیجه منجر شود.
همچنین، انسداد و التهاب شیپور استاش (لوله‌ای که گوش میانی را به پشت بینی متصل می‌کند) که معمولاً در زمان سینوزیت رخ می‌دهد، میتواند به مشکلات تعادلی و سرگیجه بیانجامد. وقتی که عملکرد طبیعی این لوله مختل می‌شود، فشار غیرمعمول در گوش میانی ایجاد شده و ممکن است منجر به سرگیجه و احساس ناپایداری شود.
سینوزیت علاوه بر سرگیجه می تواند منجر به سردرد سینوسی هم شود.
در صورتی که سینوزیت با علائمی مانند سرگیجه، درد صورت، گرفتگی بینی، سردرد و ترشح چرک همراه باشد، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است. پزشک میتواند با تجویز داروها و راهکارهای مناسب، علائم سینوزیت و سرگیجه را کاهش دهد. در موارد شدیدتر که با دارو و روش های نتداول درمان نمی شود پزشک از جراحی آندوسکوپی سینوس استفاده می کند.
سؤالات متداول
بله، اگر سینوزیت به مدت طولانی تر درمان نشود یا به شکل مزمن تبدیل شود، ممکن است عوارض جدی مانند عفونت‌های دیگر، تله‌گیری مواد ترشحی در سینوس‌ها، یا حتی آسم بینی را ایجاد کند.
نتیجه گیری
سینوزیت یک بیماری شایع در میان افراد است که میتواند به علائم مزاحمی مانند درد و تورم در منطقه صورت و کاهش حس بو منجر شود. شناختن علائم و درمان سریع سینوزیت از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا درمان به موقع میتواند از ایجاد عوارض جدی مانند تله‌گیری مواد ترشحی و آسم بینی جلوگیری کند. از روش‌های درمانی این بیماری می‌توان به استفاده از داروهای ضد التهاب، مصرف مایعات بیشتر، و در موارد شدیدتر، جراحی آندوسکوپی سینوس اشاره کرد. به طور کلی، اطلاعات صحیح و اقدامات درمانی مناسب میتواند به بهبود علائم سینوزیت و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.